CÁC LOẠI XÉT NGHIỆM SARS-COV-2 BẠN CẦN BIẾT

1. Xét nghiệm phát hiện kháng nguyên

Xét nghiệm chẩn đoán nhanh dựa trên phát hiện kháng nguyên hay còn gọi là Test nhanh kháng nguyên (gọi tắt là Test nhanh COVID-19) là một loại xét nghiệm chẩn đoán nhanh RDT (Rapid Diagnostic Test hay Ag-RDT) nhằm phát hiện sự hiện diện protein đặc hiệu của vi-rút (kháng nguyên) COVID-19 có trong một mẫu dịch tiết từ đường hô hấp của người bệnh. 

Phương pháp này hiện nay được sử dụng phổ biến trong những trường hợp sau:

• Ứng phó với đợt dịch bùng phát trong bối cảnh không có sẵn chẩn đoán PCR;
• Hỗ trợ điều tra ổ dịch tại các cơ sở;
• Theo dõi xu hướng tỷ lệ mắc bệnh trong cộng đồng;
• Khi đã có sự lây lan rộng rãi trong cộng đồng;

Ưu điểm của Test nhanh COVID-19 

• Qui trình thực hiện gọn nhẹ, nhanh chóng;
• Cho kết quả nhanh 15-30 phút;
• Ít tốn kém;
• Phù hợp khi cần thực hiện xét nghiệm trên diện rộng trong bối cảnh xét nghiệm PCR không đáp ứng.

Tính chính xác của Test nhanh COVID-19

Độ nhạy hay độ đặc hiệu của phương pháp này được WHO báo cáo là khá cao. Tuy nhiên, nó phụ thuộc vào các yếu tố:

• Thời gian kể từ khi phát bệnh;
• Nồng độ vi rút trong mẫu bệnh phẩm;
• Chất lượng mẫu bệnh phẩm thu được;
• Cách xử lý và công thức chính xác của thuốc thử trong que thử.

Ngoài ra, có thể xảy ra kết quả dương tính giả nghĩa là xét nghiệm cho thấy một người bị nhiễm bệnh nhưng trên thực tế họ không bị nhiễm. Tình trạng này xảy ra nếu các kháng thể trên que thử cũng nhận ra các kháng nguyên của vi rút khác không phải kháng nguyên của COVID-19. Do đó, việc Test nhanh COVID-19 nên được thực hiện nhiều lần đặc biệt là trong trường hợp nghi nhiễm COVID-19. Khoảng cách giữa mỗi lần test phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ hay cơ sở y tế/cơ quan chức năng địa phương.

2. Xét nghiệm realtime RT-PCR

Xét nghiệm sinh học phân tử realtime RT-PCR là một phương pháp xét nghiệm xác định sự hiện diện của virut thông qua phát hiện vật liệu di truyền của virut SARS-CoV-2. Xét nghiệm này có thể phát hiện các mảnh virus ngay cả khi cơ thể không nhiễm bệnh. Phương pháp này trước đây được ứng dụng trong phát hiện các trường hợp viêm gan B, viêm gan C, sốt xuất huyết, HIV, HPV, virus SARS, cúm A/H5N1,…

Do đó, phương pháp này được sử dụng trong những trường hợp sau:

• Ngừơi nghi nhiễm SARS-CoV-2 (có dấu hiệu, triệu chứng);
• Người tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân COVID-19 (F1);
• Những người nhập cảnh từ các nước có dịch ( cách ly tập trung);
• Bệnh nhân COVID-19 trong quá trình điều trị

Ưu điểm của xét nghiệm realtime RT-PCR

• Xét nghiệm realtime RT-PCR có thể phát hiện các trường hợp nhiễm virut SARS-CoV-2 tại giai đoạn cuối của thời kỳ ủ bệnh (1-2 ngày trước khi có triệu chứng đầu tiên) và giai đoạn toàn phát bệnh.
• Xét nghiệm PCR hiện là xét nghiệm chính xác nhất để chẩn đoán nhiễm virus COVID-19 và có ít nguy cơ cho kết quả âm tính giả.Độ chính xác cao với độ nhạy và độ đặc hiệu >95%

Nhược điểm khi Xét nghiệm RT-PCR

• Các báo cáo chỉ ra rằng độ chính xác của kết quả RT-PCR phụ thuộc rất nhiều vào: Thời gian thu thập mẫu; loại mẫu; quá trình bảo quản, lưu trữ và xử lý mẫu.
• RT-PCR cho COVID-19 chỉ có thể cho biết liệu một người hiện đang bị nhiễm loại coronavirus cụ thể này hay không. Nó không thể cung cấp thông tin về các bệnh hoặc triệu chứng khác.
• Kết quả âm tính giả có thể xảy ra nếu mẫu không được lấy đúng cách hoặc nếu một cá nhân được xét nghiệm quá sớm sau khi tiếp xúc với vi rút hoặc quá muộn khi nhiễm vi rút.
• Ngoài ra, kỹ thuật ngoáy mũi họng sâu đã được báo cáo là rất khó chịu đối với một số người lớn và trẻ nhỏ.
• Thời gian trả kết quả kể từ khi lấy mẫu dài hơn so với phương pháp Test nhanh kháng nguyên. Thông thường, nó kéo dài trong khoảng 5-12 giờ.
• Đòi hỏi cao về kỹ thuật của người lấy mẫu, kỹ thuật viên xét nghiệm và thiết bị, máy móc hiện đại.
• Giá thành khá cao.

3. Xét nghiệm kháng thể (huyết thanh học)

Xét nghiệm tìm kháng thể là tìm virus gián tiếp thông qua xác định kháng thể trong máu để kiểm tra xem một người đã từng bị nhiễm Coranavirus trước đây hay chưa.

Các đối tượng nên thực hiện xét nghiệm

• Người làm việc tuyến đầu trong công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19;
• Người đang tham gia nghiên cứu về Coronavirus;
• Người đã tiêm vắc xin COVID-19.

Hiện nay có 2 kỹ thuật để tìm kháng thể:

• Kỹ thuật miễn dịch đánh dấu sử dụng công nghệ hóa phát quang tự động giúp định lượng nồng độ kháng thể IgM và IgG trong máu, trung bình phải mất 1 giờ để có kết quả nồng độ kháng thể trong máu.;
• Kỹ thuật sắc ký miễn dịch (xét nghiệm nhanh hay test nhanh): định tính kháng thể, tương tự như que thử thai. Kỹ thuật này đơn giản, chi phí ít, cho kết quả nhanh. Chỉ cần 15-20 phút đã có kết quả có hay không có kháng thể.

Ưu điểm của xét nghiệm kháng thể

Xét nghiệm kháng thể có ý nghĩa trong:

• Sàng lọc và quản lý bệnh nhân lâm sàng và những người tiếp xúc gần, đặc biệt là những người có xét nghiệm RNA âm tính;
• Sàng lọc các nhóm dân cư chính như khách du lịch và những người trở lại trường học hoặc đi làm từ các khu vực có tỷ lệ mắc bệnh cao;
• Thực hiện điều tra huyết thanh học dựa trên dân số, để hiểu được tỷ lệ hiện lưu và khả năng gây bệnh thực tế của nhiễm SARS-CoV-2 ở các vùng và quần thể khác
  
  Phân tích mức kháng thể và phổ của các biểu mô kháng thể ở bệnh nhân COVID-19 đang điều trị để cung cấp hướng dẫn khoa học cho việc thiết kế và đánh giá vắc xin và kháng thể điều trị trong tương lai.

Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những hạn chế:

• Không có ý nghĩa trong khẳng định một người đang nhiễm vi rút hay không;
• Nếu xét nghiệm kháng thể bằng kỹ thuật sắc ký miễn dịch thì cho kết quả nhanh chỉ sau khoảng 15 phút kể từ khi nhận mẫu.
  
  Tuy nhiên có thể cho kết quả dương tính giả do sai lệch về thời gian (quá sớm hoặc quá muộn) khi thực hiện kiểm tra.
• Nếu xét nghiệm bằng kỹ thuật miễn dịch đánh dấu sử dụng công nghệ phát quang thì đòi hỏi kỹ thuật viên được đào tạo chuyên môn, thực hiện tại cơ sở y tế được cấp phép và có phòng xét nghiệm được tranh bị máy móc hiện đại và kỹ thuật cao. Thời gian trả kết quả cũng muộn. Ít nhất 1 giờ từ khi nhận mẫu.

Hiện tại bệnh viện ĐKQT Thiên Đức triển khai dịch vụ test nhanh kháng nguyên covid -19 với đội ngũ y tế được đào tạo bài bản, kỹ thuật cao chính xác, không đau, trả kết quả nhanh chóng. Mọi thông tin tư vấn vui lòng liên hệ:  1900 969638 - 024 2214 7777 để được tư vấn.