PHÙ CHÂN TRONG QUÁ TRÌNH MANG THAI: KHI NÀO LÀ NGUY HIỂM?

1. Phù chân khi mang thai: Vấn đề phổ biến của các mẹ bầu

Tình trạng chân bị phù khi mang thai thường bắt đầu xuất hiện từ tam cá nguyệt thứ hai và có xu hướng nặng hơn vào tam cá nguyệt thứ ba. Mức độ phù có thể khác nhau ở mỗi người.

2. Nguyên nhân gây phù chân khi mang thai

Nguyên nhân phù chân khi mang thai chủ yếu liên quan đến các thay đổi tự nhiên của cơ thể khi mang thai:

• Tăng thể tích máu và dịch cơ thể: Khi mang thai, cơ thể mẹ sản xuất thêm khoảng 50% máu và dịch để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Lượng dịch thừa này có xu hướng tích tụ ở các mô, đặc biệt là ở phần thấp của cơ thể do trọng lực.
• Áp lực của tử cung lớn dần: Tử cung ngày càng to ra tạo áp lực lên các tĩnh mạch lớn ở vùng chậu và tĩnh mạch chủ dưới. Điều này làm chậm lưu thông máu từ phần dưới cơ thể trở về tim, khiến dịch bị ứ đọng lại ở chân, mắt cá chân và bàn chân.
• Thay đổi hormone: Hormone relaxin làm giãn các dây chằng, đồng thời cũng có thể ảnh hưởng đến thành mạch máu, góp phần gây phù.
• Thời tiết nóng: Nhiệt độ cao khiến tình trạng phù trở nên trầm trọng hơn.
• Đứng hoặc ngồi lâu: Giữ nguyên một tư thế trong thời gian dài cản trở lưu thông máu.
• Chế độ ăn quá mặn: Natri trong muối giữ nước, làm tăng tình trạng phù.

3. Dấu hiệu phù chân sinh lý (bình thường)

Đây là tình trạng phù thường gặp và không nguy hiểm:

• Thường xảy ra ở chân, mắt cá chân và bàn chân. Đôi khi có thể ở tay và mặt, nhưng mức độ nhẹ.
• Thường là đối xứng (xảy ra ở cả hai chân).
• Thường nặng hơn vào cuối ngày, sau khi đứng hoặc ngồi lâu.
• Có xu hướng giảm bớt sau khi nghỉ ngơi, ngủ dậy, hoặc khi kê chân cao.
• Khi dùng ngón tay ấn vào vùng bị phù, sẽ thấy vết lõm (lún) giữ lại trong vài giây hoặc vài phút.

4. Dấu hiệu phù chân cần cảnh giác (bất thường)

Đây là những dấu hiệu cảnh báo phù bệnh lý cần được kiểm tra y tế ngay lập tức vì có thể liên quan đến các biến chứng nguy hiểm:

• Phù đột ngột và nghiêm trọng: Đặc biệt nếu sưng xuất hiện đột ngột ở mặt, quanh mắt, hoặc ở tay, và mức độ phù rất rõ rệt, ấn vào thấy lún sâu.
• Phù không đối xứng: Chỉ sưng phù ở một chân duy nhất. Đây là dấu hiệu có thể gợi ý huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) - cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch sâu. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm nếu cục máu đông di chuyển lên phổi. Phù không đối xứng thường kèm theo đau, đỏ, nóng ran hoặc căng tức ở chân bị ảnh hưởng.
• Phù kèm theo các triệu chứng của tiền sản giật: Tiền sản giật là một biến chứng thai kỳ nghiêm trọng đặc trưng bởi tăng huyết áp và thường kèm theo protein trong nước tiểu (chỉ phát hiện khi xét nghiệm nước tiểu). Phù đột ngột ở mặt, tay hoặc toàn thân là một trong những dấu hiệu của tiền sản giật, đặc biệt nếu đi kèm với:
  • • Đau đầu dữ dội, không thuyên giảm.
    • Thay đổi thị lực (mắt mờ, nhìn thấy đốm sáng).
    • Đau vùng bụng trên, dưới xương sườn bên phải.

• Phù kèm theo khó thở hoặc đau ngực: Đây là các triệu chứng cần cấp cứu ngay lập tức, có thể liên quan đến các vấn đề về tim, phổi hoặc huyết khối.

5. Cách giảm phù chân hiệu quả tại nhà

Nếu phù chân của bạn được bác sĩ xác định là phù sinh lý, bạn có thể áp dụng các cách giảm phù chân bà bầu sau để cảm thấy thoải mái hơn:

• Kê cao chân: Bất cứ khi nào ngồi hoặc nằm, hãy cố gắng kê cao chân hơn mức tim bằng cách sử dụng gối hoặc đệm. Thực hiện vài lần trong ngày.
• Nằm nghiêng sang trái khi ngủ: Giúp giảm áp lực lên tĩnh mạch chủ dưới, cải thiện lưu thông máu.
• Tránh đứng hoặc ngồi lâu: Thay đổi tư thế thường xuyên. Nếu công việc yêu cầu đứng lâu, hãy đi lại nhẹ nhàng hoặc ngồi xuống nghỉ ngơi định kỳ. Nếu ngồi lâu, hãy đứng dậy đi lại vài phút mỗi giờ.
• Vận động nhẹ nhàng, đều đặn: Đi bộ, bơi lội, yoga cho bà bầu giúp cải thiện lưu thông máu ở chân. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ về loại hình và cường độ vận động phù hợp.
• Uống đủ nước: Nghe có vẻ ngược đời, nhưng uống đủ nước (khoảng 8-10 ly mỗi ngày) giúp cơ thể không bị giữ nước quá mức.
• Hạn chế ăn mặn: Tránh các thực phẩm chứa nhiều muối, đồ chế biến sẵn, đồ ăn nhanh.
• Mặc quần áo và giày dép thoải mái: Tránh quần áo hoặc tất bó sát ở mắt cá chân và bắp chân. Chọn giày dép rộng rãi, đế bệt hoặc đế thấp.
• Massage nhẹ nhàng: Xoa bóp nhẹ nhàng từ bàn chân lên phía đầu gối có thể giúp đẩy dịch tích tụ về tim.
• Nghỉ ngơi trên giường: Nằm nghỉ khoảng 1 tiếng vào buổi chiều với chân kê cao.

6. Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Đừng chần chừ! Hãy liên hệ với bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu phù chân nguy hiểm nào đã nêu trên, đặc biệt là:

• Phù đột ngột ở mặt, tay, hoặc toàn thân.
• Phù chỉ ở một chân kèm theo đau, đỏ, nóng.
• Phù kèm theo đau đầu dữ dội, mờ mắt, đau bụng trên, hoặc bất kỳ dấu hiệu nào khác nghi ngờ tiền sản giật.
• Phù kèm theo khó thở hoặc đau ngực.

Phù chân khi mang thai là một hiện tượng sinh lý phổ biến, thường là dấu hiệu bình thường của một thai kỳ khỏe mạnh. Tuy nhiên, việc trang bị kiến thức về khi nào phù chân khi mang thai cần cảnh giác là vô cùng quan trọng để nhận biết sớm các dấu hiệu phù bệnh lý nguy hiểm liên quan đến tiền sản giật hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu. Hãy lắng nghe cơ thể mình, áp dụng các cách giảm phù chân bà bầu hiệu quả tại nhà và quan trọng nhất, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn y tế ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào hoặc nhận thấy các dấu hiệu cảnh báo.

Khoa Sản, Bệnh viện Thiên Đức tự hào là địa chỉ tin cậy, mang đến hành trình làm mẹ an tâm và khỏe mạnh. Với gói chăm sóc thai sản trọn gói và sinh con trọn gói, chúng tôi cung cấp dịch vụ toàn diện từ khám thai định kỳ, siêu âm, xét nghiệm, theo dõi sát sao quá trình mang thai đến các phương pháp sinh hiện đại và chăm sóc sau sinh tận tình cho cả mẹ và bé. Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Sản giàu kinh nghiệm, tận tâm cùng hệ thống cơ sở vật chất hiện đại tại Bệnh viện Thiên Đức cam kết mang đến trải nghiệm sinh nở an toàn, thoải mái và đáng nhớ. Khám phá ngay dịch vụ chăm sóc thai sản và sinh con chất lượng cao của chúng tôi!