LOÉT DẠ DÀY TÁ TRÀNG: NGUYÊN NHÂN, CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ, CÁCH ĐIỀU TRỊ VÀ PHÒNG NGỪA TÁI PHÁT

1. Loét dạ dày tá tràng là gì?

Loét dạ dày tá tràng là tình trạng xuất hiện các vết loét trên niêm mạc dạ dày (loét dạ dày) hoặc ở đoạn đầu của ruột non (tá tràng). Các vết loét này xảy ra khi lớp niêm mạc bảo vệ bị tổn thương, khiến axit dạ dày ăn mòn các mô bên dưới.

2. Nguyên nhân gây bệnh:

Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) là một loại vi khuẩn gram âm, hình xoắn ốc, có khả năng sinh sống trong môi trường axit khắc nghiệt của dạ dày. HP được xem là nguyên nhân chính gây ra phần lớn các trường hợp loét dạ dày tá tràng.

Cơ chế gây loét của HP:

• Xâm nhập và tồn tại: HP có khả năng tiết ra enzyme urease, giúp trung hòa axit xung quanh nó, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tồn tại và phát triển trong dạ dày.
• Gây viêm: HP gây ra phản ứng viêm mạn tính ở niêm mạc dạ dày và tá tràng.
• Phá hủy lớp bảo vệ: Viêm do HP làm suy yếu lớp chất nhầy bảo vệ niêm mạc, khiến axit và pepsin (enzyme tiêu hóa protein) dễ dàng tấn công và gây tổn thương, dẫn đến hình thành vết loét.

3. Các yếu tố nguy cơ khác gây viêm loét dạ dày tá tràng:

Bên cạnh vi khuẩn HP, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ phát triển loét dạ dày tá tràng:

• Sử dụng thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs):Các loại thuốc như aspirin, ibuprofen, naproxen có thể ức chế sản xuất prostaglandin, một chất có vai trò bảo vệ niêm mạc dạ dày và tá tràng.
• Hút thuốc lá:Khói thuốc lá làm tăng sản xuất axit dạ dày, giảm lưu lượng máu đến niêm mạc và làm chậm quá trình lành vết loét.
• Uống nhiều rượu bia:Rượu có thể gây kích ứng và bào mòn lớp niêm mạc bảo vệ.
• Stress:Stress kéo dài hoặc stress nghiêm trọng do bệnh tật có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày.
• Hội chứng Zollinger-Ellison:Một tình trạng hiếm gặp, trong đó các khối u tiết ra hormone gastrin, kích thích dạ dày sản xuất quá nhiều axit.

4. Triệu chứng của loét dạ dày tá tràng:

Triệu chứng điển hình của loét dạ dày tá tràng bao gồm:

• Đau bụng:Thường là đau âm ỉ, nóng rát hoặc cồn cào ở vùng thượng vị (trên rốn). Đau có thể xuất hiện khi đói (đặc biệt là loét tá tràng), sau khi ăn (đặc biệt là loét dạ dày), hoặc vào ban đêm.
• Đầy hơi, chướng bụng.
• Ợ nóng, ợ chua.
• Buồn nôn hoặc nôn.
• Cảm giác no nhanh sau khi ăn một lượng nhỏ thức ăn.

Trong trường hợp nghiêm trọng, loét dạ dày tá tràng có thể gây ra các biến chứng như chảy máu (biểu hiện là đi ngoài phân đen hoặc nôn ra máu), thủng dạ dày tá tràng (gây đau bụng dữ dội) hoặc hẹp môn vị (gây nôn ói nhiều sau ăn).

5. Cách điều trị loét dạ dày tá tràng hiện nay:

Mục tiêu điều trị loét dạ dày tá tràng là giảm đau, làm lành vết loét và ngăn ngừa tái phát. Các phương pháp điều trị hiện nay bao gồm:

• Điều trị diệt trừ vi khuẩn HP:Nếu nguyên nhân gây loét là do HP, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị kháng sinh kết hợp với thuốc ức chế bơm proton (PPI) để giảm axit dạ dày. Phác đồ thường kéo dài 10 - 14 ngày và cần tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Thuốc giảm axit dạ dày:Các thuốc như thuốc ức chế bơm proton (PPIs - ví dụ: omeprazole, lansoprazole) và thuốc kháng histamine H2 (H2 blockers - ví dụ: ranitidine, famotidine) giúp giảm sản xuất axit dạ dày, tạo điều kiện cho vết loét lành lại.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày:Sucralfate có thể tạo một lớp màng bảo vệ trên bề mặt vết loét, giúp giảm kích ứng và thúc đẩy quá trình lành.
• Thay đổi lối sống:Ngừng hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, tránh sử dụng NSAIDs (nếu có thể), và quản lý stress hiệu quả.
• Chế độ ăn uống:Mặc dù chế độ ăn uống không phải là nguyên nhân trực tiếp gây loét, nhưng tránh các thực phẩm gây kích thích như đồ chua, cay nóng có thể giúp giảm triệu chứng.

6. Phòng ngừa tái phát loét dạ dày tá tràng:

Ngăn ngừa tái phát loét dạ dày tá tràng là rất quan trọng. Dưới đây là những biện pháp bạn có thể thực hiện:

• Hoàn thành đầy đủ phác đồ điều trị HP:Đảm bảo uống thuốc đúng liều lượng và thời gian theo chỉ định của bác sĩ để diệt trừ hoàn toàn vi khuẩn HP.
• Tránh sử dụng thuốc giảm đau chống viêm thường xuyên:Nếu bạn cần dùng thuốc giảm đau, hãy thảo luận với bác sĩ về các lựa chọn an toàn hơn cho dạ dày.
• Ngừng hút thuốc lá và hạn chế rượu bia:Đây là những yếu tố nguy cơ quan trọng gây tái phát loét.
• Quản lý stress hiệu quả:Tìm kiếm các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, hoặc các hoạt động giải trí để giảm căng thẳng.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh:Ăn uống đúng giờ, tránh bỏ bữa và hạn chế các thực phẩm gây kích ứng dạ dày.
• Theo dõi tái khám định kỳ:Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để kiểm tra tình trạng lành vết loét và phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát.

7. Đến gặp bác sĩ ngay khi bạn có những dấu hiệu sau:

Hãy đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ loét dạ dày tá tràng, đặc biệt là nếu bạn có các dấu hiệu sau:

• Đau bụng dữ dội, đột ngột.
• Nôn ra máu hoặc chất nôn có màu đen.
• Đi ngoài phân đen, có mùi hắc.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.

Bạn đang lo lắng về sức khỏe đường tiêu hóa? Hãy gạt bỏ mọi âu lo tại Phòng Nội Soi Tiêu Hóa Bệnh Viện Thiên Đức.Chúng tôi không chỉ cung cấp dịch vụ nội soi với trang thiết bị hiện đại bậc nhất và đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, thời gian thực hiện nhanh chóng mà còn kiến tạo một hành trình trải nghiệm y tế nhẹ nhàng, thoải mái và an toàn tuyệt đối. Tại Thiên Đức, sự an tâm của bạn là ưu tiên hàng đầu. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc sức khỏe tiêu hóa một cách toàn diện và tin cậy.