ÁM ẢNH SỢ HÃI: CÁC LOẠI ÁM ẢNH PHỔ BIẾN VÀ CÁCH VƯỢT QUA

1. Ám ảnh sợ hãi là gì?

Ám ảnh sợ hãi (phobias) là một loại rối loạn lo âu, trong đó một người có nỗi sợ hãi dai dẳng và mãnh liệt đối với một đối tượng, tình huống, hoạt động hoặc con người cụ thể. Nỗi sợ hãi này thường không tương xứng với mối nguy hiểm thực tế mà đối tượng gây ra và có thể dẫn đến các hành vi né tránh để tránh khỏi sự sợ hãi đó.

2. Các loại ám ảnh sợ hãi phổ biến:

Có rất nhiều loại ám ảnh sợ hãi khác nhau, được chia thành hai nhóm chính: ám ảnh sợ hãi đặc hiệu và ám ảnh sợ hãi xã hội.

2.1. Ám ảnh sợ hãi đặc hiệu (Specific Phobias)

Đây là loại ám ảnh sợ hãi phổ biến nhất, tập trung vào một đối tượng hoặc tình huống cụ thể. Một số ví dụ thường gặp bao gồm:

• Chứng sợ độ cao (Acrophobia): Sợ hãi những nơi cao.
• Chứng sợ không gian kín (Claustrophobia): Sợ hãi những không gian chật hẹp, kín đáo.
• Chứng sợ nhện (Arachnophobia): Sợ hãi loài nhện.
• Chứng sợ rắn (Ophidiophobia): Sợ hãi loài rắn.
• Chứng sợ bay (Aerophobia): Sợ hãi việc đi máy bay.
• Chứng sợ lỗ (Trypophobia): Sợ hãi những hình ảnh có nhiều lỗ nhỏ tập trung.
• Chứng sợ chó (Cynophobia): Sợ hãi loài chó.
• Và nhiều loại khác như sợ kim tiêm (trypanophobia), sợ sấm sét (astraphobia), sợ máu (hemophobia),...

2.2. Ám ảnh sợ hãi xã hội (Social anxiety disorder – Social phobia)

Đây là nỗi sợ hãi mãnh liệt đối với các tình huống xã hội, đặc biệt là những tình huống mà người bệnh cảm thấy bị người khác đánh giá hoặc soi mói. Nỗi sợ hãi này có thể dẫn đến việc né tránh các tương tác xã hội, gây ảnh hưởng lớn đến công việc, học tập và các mối quan hệ.

3. Cách vượt qua ám ảnh sợ hãi:

Mặc dù ám ảnh sợ hãi có thể gây ra nhiều khó khăn, nhưng có nhiều phương pháp hiệu quả để giúp bạn vượt qua chúng:

a. Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp:

• Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp nhận thức hành vi (Cognitive Behavioral Therapy - CBT) là một phương pháp điều trị rất hiệu quả cho ám ảnh sợ hãi. CBT giúp bạn nhận diện và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực và hành vi né tránh liên quan đến nỗi sợ hãi.
• Liệu pháp phơi nhiễm (Exposure Therapy): Đây là một phần quan trọng của CBT trong điều trị ám ảnh sợ hãi. Liệu pháp này giúp bạn dần dần đối mặt với đối tượng hoặc tình huống gây ra nỗi sợ hãi một cách an toàn và có kiểm soát, từ đó giảm bớt sự lo lắng và sợ hãi theo thời gian.

b. Thực hành các kỹ thuật thư giãn:

• Hít thở sâu: Thực hiện các bài tập hít thở sâu có thể giúp làm dịu hệ thần kinh và giảm bớt cảm giác lo lắng khi đối mặt với nỗi sợ hãi.
• Thiền và chánh niệm: Tập trung vào hiện tại và chấp nhận cảm xúc của mình mà không phán xét có thể giúp giảm bớt sự kiểm soát của nỗi sợ hãi.

c. Thay đổi suy nghĩ tiêu cực:

• Nhận diện và thách thức những suy nghĩ phi lý: Ám ảnh sợ hãi thường đi kèm với những suy nghĩ phóng đại về mức độ nguy hiểm của đối tượng hoặc tình huống. Học cách nhận diện và thách thức những suy nghĩ này có thể giúp bạn nhìn nhận nỗi sợ hãi một cách thực tế hơn.

d. Xây dựng mạng lưới hỗ trợ:

• Chia sẻ với người thân và bạn bè: Nói chuyện với những người bạn tin tưởng có thể giúp bạn cảm thấy được lắng nghe và hỗ trợ trong quá trình vượt qua nỗi sợ hãi.
• Tham gia các nhóm hỗ trợ: Gặp gỡ và chia sẻ kinh nghiệm với những người cũng đang trải qua tình trạng tương tự có thể mang lại sự đồng cảm và những lời khuyên hữu ích.

e. Sử dụng thuốc:

• Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc (ví dụ như thuốc chống lo âu) để giúp kiểm soát các triệu chứng lo lắng liên quan đến ám ảnh sợ hãi, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của quá trình điều trị. Tuy nhiên, thuốc thường được sử dụng kết hợp với liệu pháp tâm lý.

f. Tự trợ giúp:

• Tìm hiểu về nỗi sợ hãi của bạn: Hiểu rõ hơn về đối tượng hoặc tình huống gây ra nỗi sợ hãi có thể giúp bạn cảm thấy kiểm soát được tình hình hơn.
• Tiếp xúc dần dần: Nếu có thể, hãy thử tiếp xúc dần dần với đối tượng hoặc tình huống gây ra nỗi sợ hãi ở mức độ bạn có thể chịu đựng được.
• Tự thưởng cho bản thân: Khen thưởng bản thân sau mỗi bước tiến nhỏ trong việc đối mặt với nỗi sợ hãi.

Nếu nỗi sợ hãi của bạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày, công việc, học tập hoặc các mối quan hệ, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia sức khỏe tâm thần. Bác sĩ hoặc nhà tâm lý học có thể đánh giá tình trạng của bạn và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Tại Thiên Đức, bạn sẽ được thăm khám trong môi trường thấu hiểu, kín đáo, với phác đồ điều trị cá thể hóa, kết hợp y học hiện đại và hỗ trợ tâm lý, hướng tới mục tiêu phục hồi sức khỏe toàn diện và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đừng để những rối loạn tâm thần kinh cản trở bạn! Hãy tìm đến sự hỗ trợ chuyên nghiệp ngay hôm nay. Liên hệ Bệnh viện ĐKQT Thiên Đức để được tư vấn và đặt lịch khám tâm thần kinh uy tín.