BƯỚU CỔ ĐƠN THUẦN: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG NGUY HIỂM VÀ CÁCH CHẨN ĐOÁN
Bướu cổ đơn thuần là tình trạng tuyến giáp tăng kích thước một cách bất thường. Khác với các bệnh lý tuyến giáp khác như cường giáp hay nhược giáp, ở bướu cổ đơn thuần, chức năng sản xuất hormone tuyến giáp thường vẫn bình thường. Tuy nhiên, sự phì đại của tuyến giáp có thể gây ra các triệu chứng cơ học hoặc thẩm mỹ.
2. Nguyên nhân gây ra bướu cổ đơn thuần
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến bướu cổ đơn thuần, bao gồm:
- Thiếu i-ốt: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất trên toàn thế giới, đặc biệt ở những vùng đất thiếu i-ốt trong nước và thực phẩm. I-ốt là thành phần thiết yếu để sản xuất hormone tuyến giáp, khi thiếu i-ốt, tuyến giáp phải làm việc nhiều hơn để bù đắp, dẫn đến phì đại.
- Chất gây bướu cổ: Một số chất tự nhiên có trong thực phẩm (như rau họ cải khi ăn sống với số lượng lớn, đậu nành) hoặc thuốc có thể ức chế khả năng sử dụng i-ốt của tuyến giáp, gây ra bướu cổ.
- Các giai đoạn sinh lý: Trong các giai đoạn như dậy thì, mang thai hoặc mãn kinh, nhu cầu hormone tuyến giáp của cơ thể tăng lên, có thể dẫn đến phì đại tuyến giáp tạm thời.
- Một số loại thuốc: Lithium (điều trị rối loạn lưỡng cực) và một số loại thuốc khác có thể gây ra bướu cổ.
3. Khi nào cần lo lắng với bướu cổ đơn thuần?
Mặc dù thường lành tính, bướu cổ đơn thuần cần được theo dõi và có thể cần điều trị nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:
- Khó thở hoặc khó nuốt: Khi bướu cổ phát triển lớn, nó có thể chèn ép vào khí quản hoặc thực quản, gây khó khăn trong việc thở hoặc nuốt.
- Khàn tiếng: Bướu cổ lớn có thể chèn ép lên dây thần kinh thanh quản, gây ra khàn tiếng.
- Đau hoặc khó chịu ở vùng cổ: Mặc dù bướu cổ đơn thuần thường không đau, nhưng nếu có cảm giác đau hoặc khó chịu, bạn nên đi khám.
- Bướu cổ phát triển nhanh chóng: Sự tăng kích thước nhanh chóng của bướu cổ có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn.
- Xuất hiện các nhân nghi ngờ trong bướu cổ: Nếu bác sĩ phát hiện các nhân (khối u) trong tuyến giáp qua thăm khám hoặc siêu âm, cần phải đánh giá thêm để loại trừ khả năng ung thư.
- Xuất hiện các triệu chứng của cường giáp hoặc nhược giáp: Nếu bướu cổ đi kèm với các triệu chứng như sụt cân không rõ nguyên nhân, nhịp tim nhanh (cường giáp) hoặc mệt mỏi, tăng cân, không chịu được lạnh (nhược giáp), cần kiểm tra chức năng tuyến giáp.
4. Các phương pháp điều trị bướu cổ đơn thuần
Việc điều trị bướu cổ đơn thuần phụ thuộc vào kích thước bướu, các triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh. Các lựa chọn điều trị có thể bao gồm:
- Theo dõi: Đối với những bướu cổ nhỏ, không gây triệu chứng và chức năng tuyến giáp bình thường, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi định kỳ mà không cần điều trị.
- Bổ sung i-ốt: Nếu nguyên nhân gây bướu cổ là do thiếu i-ốt, việc bổ sung i-ốt qua chế độ ăn uống (sử dụng muối i-ốt, ăn hải sản) hoặc thuốc có thể giúp giảm kích thước bướu cổ.
- Thuốc hormone tuyến giáp: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn levothyroxine (hormone T4 tổng hợp) để ức chế sản xuất TSH (hormone kích thích tuyến giáp). Việc giảm TSH có thể giúp giảm kích thước bướu cổ.
- I-ốt phóng xạ: Phương pháp này thường được sử dụng trong điều trị cường giáp, nhưng trong một số trường hợp bướu cổ đơn thuần lớn gây triệu chứng, i-ốt phóng xạ có thể được cân nhắc để làm giảm kích thước tuyến giáp.
- Phẫu thuật cắt bỏ bướu cổ: Phẫu thuật có thể được chỉ định trong các trường hợp sau:
- Bướu cổ rất lớn gây chèn ép khí quản hoặc thực quản, gây khó thở hoặc khó nuốt.
- Bướu cổ gây ra các triệu chứng khó chịu kéo dài.
- Nghi ngờ hoặc xác định có nhân ác tính trong bướu cổ.
- Lý do thẩm mỹ (bướu cổ quá lớn gây mất thẩm mỹ).
5. Các phương pháp chẩn đoán bướu cổ đơn thuần
Để chẩn đoán bướu cổ đơn thuần và loại trừ các nguyên nhân khác, bác sĩ có thể thực hiện:
- Khám lâm sàng: Sờ nắn vùng cổ để đánh giá kích thước và tính chất của bướu cổ.
- Xét nghiệm máu: Đo nồng độ hormone TSH và FT4 để kiểm tra chức năng tuyến giáp.
- Siêu âm tuyến giáp: Giúp xác định kích thước, cấu trúc của tuyến giáp và phát hiện các nhân giáp (nếu có).
- Sinh thiết tuyến giáp bằng kim nhỏ (FNA): Nếu phát hiện các nhân giáp nghi ngờ, bác sĩ có thể chỉ định FNA để lấy mẫu tế bào kiểm tra dưới kính hiển vi, loại trừ khả năng ung thư.
Bướu cổ đơn thuần thường là một tình trạng lành tính, nhưng việc theo dõi và nhận biết các dấu hiệu cảnh báo là rất quan trọng. Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về bướu cổ của mình, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được đánh giá và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Nội tiết hàng đầu, giàu kinh nghiệm trong chẩn đoán và quản lý các bệnh tuyến giáp, cùng hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại (như máy siêu âm Doppler màu chuyên biệt, hệ thống xét nghiệm hormone tiên tiến, kỹ thuật chọc hút kim nhỏ FNA...), chúng tôi giúp phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh. Chủ động kiểm tra tuyến giáp ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe của bạn! Liên hệ Bệnh viện ĐKQT Thiên Đức để được tư vấn và đặt lịch khám tuyến giáp uy tín.